Magazines | Vallei Business nummer 1 2017

Tekst/fotografie: Aart van der Haagen

"Feitelijk mag je van een bijzonder vak spreken," meent Koppert. "De notaris heeft geheimhoudingsplicht en staat onder toezicht van een tuchtrechter. Je dient integer te handelen, de belangen van alle betrokkenen in het oog te houden en ervoor te waken dat er geen ongeoorloofde dingen gebeuren. Veel mensen weten overigens niet dat elke notaris meester in de rechten is. Het opleidingstraject bestaat uit een universitaire studie rechten en vervolgens het behalen van een mastertitel in notarieel recht, dat onder meer erf-, belasting-, huwelijksvermogensrecht en estate planning omvat. Ga je eenmaal aan het werk als kandidaat-notaris, dan volg je nog drie jaar lang een meer op de praktijk toegespitste beroepsopleiding."

Mensenvak
Volgens Koppert, die momenteel zelf in het overnametraject van Notariskantoor Vinke zit en dit zal voortzetten, denken buitenstaanders vaak onterecht dat je je in dit vakgebied hoofdzakelijk met het doorspitten en opstellen van stapels documenten bezighoudt. "Ik zou bijna zeggen: het tegendeel is waar. Vandaag heb ik pas vijf minuten achter de computer gezeten en verder alleen maar gesprekken gevoerd. Het vormt bij uitstek een 'mensenvak'. Wij willen met ons kantoor graag het onderscheid maken door ons heel benaderbaar op te stellen en een sfeer te creëren waarin cliënten zich prettig voelen, waarin zij heel persoonlijke en vertrouwelijke informatie veilig op tafel durven te leggen. Vaak vinden mensen het best een beetje spannend om een notaris te bezoeken, daarom zien wij het als onze taak om hen op hun gemak te stellen. Van elementair belang is dat je altijd onpartijdig blijft, geen oordeel velt en respect opbrengt voor de normen en waarden van een cliënt, ook al wijken die af van hoe je zelf naar de wereld kijkt."

Spanningen
Wat Koppert hierboven noemt, komt ten zeerste aan de orde bij overnames van familiebedrijven. "Daar spelen zoveel meer dingen dan alleen de juridische en fiscale aspecten. Dikwijls telt een gezin meer kinderen, die niet allemaal interesse hebben om in het bedrijf te gaan. Hoe regel je het dan zo dat iedereen zich er prettig bij voelt? Stel dat een aantal kinderen de zaak wil overnemen en één zoon er al een aantal jaren werkt. Hij zal wellicht vinden dat hij door het leveren van een toegevoegde waarde aan de onderneming een lager bedrag op tafel hoeft te leggen dan voor iemand anders zou gelden. De andere kinderen menen misschien juist dat hij in een gespreid bedje belandt en daardoor méér moet betalen. Dat kan spanningen opleveren. Bezoek daarom bij voorkeur in een vroeg stadium de notaris, die als neutrale partij het gesprek met de gehele familie aangaat en alles in het werk zal stellen om onderling begrip te kweken. Veelal geldt er geen harde waarheid, want gevoelens en ieders rol binnen het gezin - dus privé-elementen - wegen ook mee. Misschien zit er wel oud zeer, heeft iemand zich altijd achtergesteld gevoeld en wil dat nu gecompenseerd zien."

Onverwachte situaties
"Juist die combinatie van elementen maakt elke overname van een familiebedrijf uniek," vervolgt Koppert. "Je kunt je allerlei situaties indenken, soms ook heel onverwachte voor de betrokkenen. Wat gebeurt er wanneer de ondernemer plotseling overlijdt? Een opvolger inwerken kost meestal één à twee jaar. Hoe ga je ermee om wanneer de kinderen op dat moment nog minderjarig zijn? Ligt er dan een plan om die periode te overbruggen? Overigens leggen veel ondernemers een aantal zaken in een levenstestament vast, bijvoorbeeld hoe het bedrijf verder kan draaien op het moment dat zij langdurig ziek worden of een zwaar ongeluk krijgen. Ik adviseer: begin op tijd met nadenken over zulke zaken, zodat je dergelijke beslissingen niet ad-hoc hoeft te nemen of je nabestaanden deze voor de kiezen krijgen, wat mogelijk tot discussie leidt." Ter illustratie van hoe complex zaken soms uitpakken schetst Koppert een situatie waarin zeggenschap en belang in de waarde van de onderneming van elkaar gescheiden zijn. "Vader overlijdt en één van de zoons, al jaren actief in het bedrijf, zet de zaak voort. De broers en/of zussen vinden echter dat hij niet goed functioneert en alles wat door vader en opa zorgvuldig is opgebouwd, laat afbrokkelen. Dat kan ingrijpende gevolgen hebben voor de waarde van de onderneming en dus voor het aandeel van de broers en/of zussen daarin. Indien gewenst vervullen wij een rol als mediator in het gezin."

www.notarisvinke.nl

VRIJSTELLINGEN
De notaris bemoeit zich niet met het helpen bepalen van de overnamewaarde. "Dat laten we over aan experts op dat gebied, zoals register valuators," zegt Koppert. "We werken veel samen met accountants, adviseurs en fiscalisten, deskundig op het gebied van inkomsten- en vennootschapsbelasting. Erf-, schenk- en overdrachtsbelasting vormen de specialisatie van de notaris. Elke keuze die je maakt bij een bedrijfsovername heeft fiscale consequenties en daarbij wil je de meest gunstige situatie creëren. Zo gelden bepaalde vrijstellingen alleen wanneer de voortzetter al een bepaalde periode in de onderneming werkt. Daarop moet je voorsorteren en tijdig een beroep doen op partijen die er verstand van hebben, waaronder de notaris. Mensen hikken soms tegen de kosten daarvan aan, maar in de praktijk verdienen wij onze rol dubbel en dwars terug. Belangrijker nog: iedereen in de familie zal zich betrokken en erkend voelen in het verhaal."

delen: