In het jaarschrift over 2019 focussen we op het begrip schoon. Hoe draagt de maakindustrie bij aan een schonere wereld, waarbij we niet langer van fossiele brandstoffen gebruikmaken, producten maken die langer meegaan, afval gebruiken als grondstof om zo de footprint te verkleinen. Als Regionaal Centrum voor Technologie richten wij ons bijna als vanzelf op technologische innovatie - dat lijkt wat anders te zijn dan duurzaam en circulair ondernemen. Toch leert de praktijk dat de begrippen nogal eens samenhangen. Digitalisering en robotisering dragen bij aan een schonere wereld, omdat het hierdoor mogelijk wordt ook in eigen land concurrerend te produceren, waardoor er minder CO2 wordt uitgestoten.

Het ‘as-a-service’ model, afkomstig uit de IT-wereld, leidt ertoe dat de producent eigenaar van het product blijft. Daardoor worden producten vervaardigd die langer meegaan, beter onderhouden worden en modulair zijn opgebouwd, zodat onderdelen vervangen kunnen worden. Dit alles met minder afval als resultaat. Een slim bedrijf richt zich vaak ook op schoon produceren.

We belichten duurzaam en circulair in dit jaarschrift vanuit een breed perspectief. Frank Croes van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen bekijkt ‘schoon’ vanuit de theorie. Ondernemers laten zien hoe zij hieraan in de praktijk gestalte geven. Daarbij kan het gaan om een andere, biologische, bestrijding van de duizendknoop of om de kweek van insecten die - zonder veel ruimte in te nemen - voldoende eiwit voor ons voedsel leveren. We laten ook zien hoe elektrische apparaten worden ontmanteld en hergebruikt en we richten de blik op een bijzondere stof, schelpkalk, die ervoor zorgt dat bij de reiniging van afvalwater minder energie nodig is.

Nieuw in dit jaarschrift is de terugblik op bedrijven die we voorgaande jaren ondersteunden en welk resultaat dat heeft gehad. Ik hoop dat we met dit jaarschrift kunnen laten zien hoe ondernemers, ieder op hun eigen wijze, een bijdrage leveren aan een leefbaarder wereld en dat het een inspiratie is voor anderen.