Magazines | Vallei Business nummer 2 2022

Om klimaatverandering terug te dringen moet het roer om. Niet alleen in de uitvoering, maar ook in de aanpak. Dutch Boosting Group onderscheidt zich in de energietransitie door hun werkwijze van systeemdenken. Juist door vraagstukken in een groter perspectief te plaatsen, komen ze tot nieuwe inzichten en slimme oplossingen voor zowel grote als kleine partijen.

In gesprek met Alex Jansen, Gijs Stigter en Douglas Westera vertellen de heren gepassioneerd over de uitgagingen in het werkveld en hoe systeemdenken hierbij helpt. Gijs steekt direct van wal: 'Duurzaamheid en energietransitie zijn begrippen die voortdurend over tafel gaan, maar waar hebben we het nu over?' Douglas geeft antwoord: 'In de afgelopen 60 jaar is de hoeveelheid deeltjes CO2 in de atmosfeer gestegen met maar liefst 100 deeltjes op één miljoen deeltjes lucht. Daarmee is de aarde 1 graad Celsius warmer geworden.' En die opwarming zet door. 'De vraag is: wanneer berei-ken we de 2 graden Celsius?'

Probleem én oplossing

Klimaatopwarming ontstaat vanuit een behoefte, verklaart Alex. 'Als we denken in systemen, dan vragen we ons als eerste af: wat is de behoefte? In dit geval is de behoefte energie. Die behoefte hebben we de afgelopen jaren ingevuld met fossiele brandstoffen, zoals olie, gas en kolen. Omdat de behoefte aan energie stijgt, neemt ook het probleem van klimaatverandering toe.'

Inmiddels hebben we een wereld gecreëerd die niet zonder fossiele brandstoffen kan. Douglas: 'We willen bouwen, daarvoor gebruiken we cement. We willen eten, daarmee produceren we ammoniak. We willen mobiel zijn, dus bouwen voertuigen van staal. En vergeet kunststoffen niet. Bijna alles dat we tegenwoordig produceren wordt gemaakt van deze vier producten.' Gijs vult aan: 'De hele maatschappij is ingericht rondom het principe van fossiele brandstoffen. Om de klimaatopwarming te remmen moet het huidige systeem volledig om. Met slechts wat aanpassingen in het oude systeem redden we het niet. Dit vraagt om een enorme systeemsprong: om de energietransitie mogelijk te maken moet de hele keten op z'n kop.'

De hamvraag is: kunnen we een substituut vinden voor fossiele materialen? Volgens Douglas zijn de ontwikkelingen op dit vlak in volle gang: 'Cement, staal en kunststoffen komen voor 99% uit fossiele energie. Er zijn gelukkig al alternatieven, maar die zijn nog moeilijk grootschalig te produceren. Daar ligt de uitdaging.' Maar we moeten ons niet rijk rekenen. Ook als er voor fossiele brandstoffen een volwaardig alternatief voorhanden is, zijn we er volgens Douglas nog niet. 'We leven in een consumptiemaatschappij. We willen allemaal reizen, elke maand nieuwe kleding, enzovoort. Die constante hang naar consumptie helpt niet mee. De mens is het probleem, maar óók de oplossing.'

Kikker in een glas water

Dat klimaatverandering tot steeds grotere problemen leidt is algemeen bekend. Gijs: 'Mensen weten heel goed wat er gebeurt, maar als het als het op acties aankomt schiet iedereen in de freezemodus.' Ondertussen gaan we op oude voet verder. Alex: 'We zijn die kikker in een glas water, dat langzaamaan opwarmt. En we hebben het niet eens door.' En dat terwijl klimaatverandering misschien nog wel grootser is dan de COVID pandemie. Hoe krijgen we dan toch verandering op gang? Volgens Douglas kan dat alleen wanneer er gevoel of emotie bij het probleem komt kijken. 'Dat zien we ook in geval van de pandemie: ineens kunnen we ons gedrag wél aanpassen. Maar bij klimaat weinig mensen hebben er echt emotie bij.' Alex vult aan: 'een pandemie is levensbedreigend, maar verandering van het klimaat ervaren we niet als iets levensbedreigend.'

Andere keuzes maken

'Het is gedrag naar de wens', stelt Gijs. Dat we zo denken heeft volgens hem te maken met de manier waarop onze samenleving is ingericht. En dat moet, als het aan Gijs ligt, écht anders. 'Dat vraagt enorm veel van alle partijen in de keten. Iedereen moet mee in die verandering.' Er is nog een lange weg te gaan, daar zijn de heren het over eens. Douglas: 'zelfs als er een vervanging is voor de fossiele grondstoffen (i.e. cement, ammoniak, staal en kunststof), dan nog duurt het 40 a 50 jaar om grootschalige productie te kunnen leveren. Dat gaan we niet in 10 jaar oplossen'.

De markt speelt hierin een belangrijke rol spelen. 'De markt levert wat de klant wil', meent Alex. 'Daar moeten we vanaf, want de klant weet heel vaak niet wat hij wil. Zeker in duurzaamheidsvraagstukken moeten we proactief andere keuzes voorleggen.' Gijs is het daarmee eens: 'Durf naast de gebaande paden te lopen en weeg duurzaamheid mee in de beoordeling.'

Wisselwerking tussen mens, behoefte en netwerk

De grote uitdaging zit in een wisselwerking tussen de mens, een energiebehoefte en het energienetwerk. Volgens Alex is de energietransitie niet alleen een systemisch vraagstuk, maar ook een organisatorisch vraagstuk. Gijs beaamt dat: 'Techniek is een uitdaging, maar tegelijkertijd is er een capaciteitstekort, kennistekort en hebben we geen idee hoe besluitvorming loopt. We weten niet welke partijen een rol spelen in de energietransitie en wat hun invloed is. Het lijkt zo eenvoudig, maar de energietran-sitie gaat alles en iedereen in de hele wereld raken.'

Gelukkig staan ontwikkelingen niet stil. Gijs: 'Op kleine postzegels zijn we massaal oplossingen aan het bedenken. Tegelijkertijd denken we niet na wat de consequenties zijn en wat eigen handelen betekent voor de rest.' Volgens Alex hobbelen we vervolgens van brandje naar brandje. 'We zijn niet in staat om veel verder te kijken.' Waarom niet? 'Informatie is wel voorhanden, maar bronnen zijn niet aan elkaar gekoppeld', legt Gijs uit. 'We kunnen de implicaties niet inschatten.' Ook Douglas is het daarmee eens: 'We denken vaak te klein en zoeken alleen naar oplossingen voor een specifiek probleem.'

Duurzaam denken = systeemdenken

Dutch Boosting Group ziet in systeemdenken de sleutel tot succes. Volgens Gijs is deze methodiek in basis niet zo ingewikkeld: 'Door op een andere manier naar een vraagstuk te kijken, kom je tot andere oplossingen. Douglas legt uit hoe dit er in de praktijk van de energietransitie uitziet: 'Door energietransitie vanuit de methodiek van systeemdenken te bekijken, kunnen we organisaties helpen om een sneeuwbaleffect van duurzame initiatieven te bereiken.' Maar dat niet alleen, stelt Gijs: 'met systeemdenken maken we de relaties inzichtelijk die er liggen vanuit de oplossingsrichtingen. Zo kunnen we een inschatting maken van de impact van bepaalde keuzes en een deel van de problematiek oplossen.'

Dat vraagt ook om het maken van strategische keuzes. Alex: 'We moeten goed nadenken over de menselijke behoefte van energie. Hoe kunnen we zo energiezuinig mogelijk handelen? Welke consequentie onderschrijven we en welke niet?' Dat betekent keuzes maken. We moeten daarbij uit het stramien blijven van huidige structuren die gebaseerd zijn op fossiele brandstoffen. 'Met onze inhoudelijke en technische kennis kunnen we oplossingen voorleggen en laten zien wat de impact van de oplossingen is', vertelt Gijs. 'Wat kost het en wat levert het op? Vanuit daar kun je een gefundeerde keuze maken.'

Lange termijn investering

In de energietransitie is het belangrijk om ook de lange termijn te beschouwen. Douglas: 'in praktijk is de motivatie om te verduurzamen vaak korte termijn gedreven, bijvoorbeeld omdat milieueisen strenger worden of energie duurder. Bij Dutch Boosting Group kunnen we helpen om óók in lange termijn te denken.' Vooral voor kostbare investeringen op gebied van duur-zaamheid kan deze manier van denken het verschil maken. 'Door te richten op lange termijn kun je andere keuzes maken', meent Douglas. 'Met een inschatting van totale waarde creatie, beoordelen we tegelijkertijd of een investering ook andere opbrengsten heeft dan alleen het financiële plaatje.'

Tegelijkertijd heeft lange termijn denken ook zo zijn uitdagingen. 'Voor een MKB'er kan het moeilijk zijn om de lange termijn te overzien, waardoor deze geneigd is te zeggen: ik weet het niet, dus ik doe wel even niets', aldus Gijs. De kracht ligt wat hem betreft in het zetten van kleine stapjes. 'We zitten allemaal te wachten op die ene ultieme oplossing, maar die gaat er waar-schijnlijk niet komen.' Volgens Douglas is het daarom beter om te kijken in hoeverre een keuze bijdraagt aan de ambities in 2030. 'Misschien is de conclusie om een investe-ring eerder af te schrijven, omdat we niet weten hoe de situatie over 5 á 10 jaar is en de markt tegen die tijd heel anders kan zijn.' Alsnog loont het om nu te investeren. Gijs is ervan overtuigd: 'als je nu investeert blijf je koploper. Het gaat namelijk niet primair om geld, maar ook om bijvoorbeeld imago.' En intussen? Het antwoord is unaniem: gewoon beginnen!

Meer informatie:

Dutch Boosting Group

Vendelier 57C, 3905 PC Veenendaal

0318 540404

www.dutchboostinggroup.nl

delen: