Samen het maximale halen qua verduurzaming

Binnenkort presenteert de gemeente Ede het plan ‘Energie naar bedrijven’, bedoeld om ondernemers te helpen stappen te zetten in verduurzaming en de energietransitie. Een nieuw platform moet hier handen en voeten aan geven. “Door in gesprek te gaan, meer samen te werken en gezamenlijk de problematiek aan te pakken”, zegt wethouder Arnold Versteeg. Eind juni staat de eerste bijeenkomst gepland op het Defensie-complex Ede-Driesprong.

Tekst: Wilma Schreiber. Fotografie: gemeente Ede

De laatste jaren heeft de focus binnen de gemeente Ede gelegen op het zo goed mogelijk verduurzamen van de woningen binnen de gemeente en eigenaren meekrijgen in het isoleren van hun woningen en energiemaatregelen te treffen, zoals zonnepanelen en hybride ketels en warmtepompen. “Stap 2 is het bedrijfsleven zo goed mogelijk mee te nemen in de energietransitie. Logischerwijs zijn zij iedere dag druk bezig met hun eigen business. De huidige netcongestie dwingt hen echter te kijken naar goede manieren om te verduurzamen en zodoende zo min mogelijk energie kwijt te zijn op kantoor, zodat er zo veel mogelijk overblijft voor de productie én de toekomst”, stelt Arnold Versteeg, sinds mei 2022 wethouder bij de gemeente Ede en als portefeuillehouder verantwoordelijk voor economie, energietransitie, milieu, bodem & afval, klimaat, beheer openbare ruimte, P&O, dienstverlening & publiekszaken en de Regio Foodvalley.

Veel bedrijven willen uitbreiden of nieuw bouwen, iets wat vanwege de netcongestie in deze regio on hold staat omdat hiervoor een nieuwe elektriciteitsaansluiting nodig is. “Reden te meer om echt goed te kijken waar ondernemers meer kunnen samenwerken, om samen te dealen met dergelijke energiegerelateerde problemen”, zegt Versteeg, die meteen een concreet voorbeeld paraat heeft. “Stel dat het ene bedrijf beschikt over een groot dakoppervlak dat geschikt is voor zonnepanelen, en dat een ander bedrijf op zoek is naar manieren om nieuwe laadpalen van stroom te voorzien. Als die twee elkaar weten te vinden, is er snel een match te realiseren. Daarom is meer samenwerking tussen bedrijven zo belangrijk: het helpt ze verder te verduurzamen en tegelijkertijd economische groei te realiseren.”

Aanjagende rol
Een aantal verduurzamingsstappen is inmiddels wettelijk verplicht; zo moeten ondernemers met hun kantoorgebouwen per 1 januari 2023 minimaal voldoen aan energielabel C. In andere gevallen nemen sectoren zelf het initiatief: zo heeft een aantal ondernemers in de toerismebranche zich aangesloten bij het internationale duurzaamheidskeurmerk Green Key. “Als gemeente ondersteunen we die initiatieven van harte en vervullen we een aanjagende rol. Doorgaans weten bedrijven van elkaar niet wat ze doen aan verduurzaming of hoe ze problemen oplossen. Onze accountmanagers komen bij alle bedrijven binnen, zijn daar wel van op de hoogte en kunnen ondernemers ook aan elkaar koppelen.”

Dat samenwerking ook daadwerkelijk loont, is onder meer al te zien bij Defensiecomplex Ede Driesprong, een pilotlocatie voor innovatie. “Als gemeente hebben we een ondernemer in contact gebracht met deze innovatiehub, met als resultaat dat hij te zijner tijd zijn eigen innovatie daar kan testen”, aldus Versteeg. Doel dat de gemeente Ede daarbij voor ogen heeft, is steeds het maximale te halen uit de mogelijkheden bij bedrijven om schone energie op te wekken en aan de slag te gaan met innovatieve oplossingen op het gebied van de energietransitie. “Er zijn nog genoeg daken over om zonnepanelen op te leggen. Dit past binnen ons eigen en provinciale beleid om geen grote zonneparken meer op land te realiseren. Daarnaast brengt de netcongestie uitdagingen met zich mee op het gebied van de opwek in grote hoeveelheden. Daarom vragen we bedrijven creatief mee te denken over oplossingen en willen we hen daar ook in faciliteren.”



Concrete doelstellingen
Daarbij is de gemeente Ede niet blind voor de huidige wettelijke regelgeving en strenge voorwaarden die het opzetten van lokale energiehubs nog in de weg staan. Zo is bepaald dat in de provincies Utrecht, Gelderland en Flevoland slechts ruimte is voor twee energiehubs. “Dat terwijl dergelijke hubs kunnen helpen het net te ontlasten. Wij willen dan ook vol inzetten op uitbreiding van het aantal hubs naar minimaal één per gemeente”, stelt Versteeg, die netcongestie een groot obstakel voor de regio noemt. “Er zijn ingrijpende maatregelen nodig om het net te ontlasten. Die acties liggen bij de ACM en netbeheerders op tafel. Zelf gaan we op zoek naar slimme oplossingen, om wat we lokaal opwekken ook lokaal te gebruiken. De landelijke overheid werkt overigens ook aan maatregelen die dat mogelijk maken.”

Daarom komt de gemeente Ede nu met een nieuw platform voor ondernemers om hen te stimuleren hun energieverbruik te verminderen, meer schone energie op te wekken en door samenwerking de energietransitie en verduurzaming verder te brengen. Daaraan zijn ook concrete doelstellingen gekoppeld. Zo moeten er jaarlijks 20.000 nieuwe zonnepanelen worden geplaatst op grote bedrijvendaken en is het doel om minimaal 25 verschillende bedrijven per jaar te voorzien van energieadvies. “Energieadviseurs gaan de bedrijven als het ware doorkruipen om te zien waar ondernemers nog kunnen besparen of verduurzamen. Dan blijken bedrijven best nog korte klappen te kunnen maken.” Daarnaast kunnen ondernemers voor gratis energieadvies ook terecht bij het fysieke energieloket in het centrum van Ede.

Koplopers
Ter illustratie noemt Versteeg een aantal voorbeelden hoe dit er in de praktijk uit zou kunnen zien. Dit betreft onder meer solar carports die opgewekte zonne-energie direct omzetten in energie die geschikt is voor de hieraan gekoppelde laadpalen. Verder werkt de gemeente aan een subsidieregeling om mensen op kantoor te stimuleren hun auto overdag tijdens kantoren op te laden bij dergelijke carports. Een andere concrete maatregel betreft het opzetten van een gesloten distributiesysteem (GDS), waarbij meerdere bedrijven een energieaansluitpunt delen. “Een soort particulier net dat je gezamenlijk ontwikkelt en gebruikt. Met het oog op de huidige wachttijden voor aansluiting kan dit een creatieve oplossing zijn. Bijvoorbeeld door te werken met zonnepanelen, windmolens en een back-up op gas. Als het conventionele niet kan, dan maar op onconventionele wijze – het gaat erom dat onze ondernemers door kunnen met hun business.”

Dat ondernemers over de gevraagde creativiteit beschikken, blijkt uit de voorbeelden die de wethouder moeiteloos opsomt. “ABB is erin geslaagd dankzij een slimme aanpassing binnen de huidige netwerkaansluiting toch uit te breiden. Lidl heeft zijn grote dakoppervlak geheel volgelegd met zonnepanelen en wekt zo schone energie op. En Edese Houtzagerij in Harskamp heeft zijn zonnepanelen gecombineerd met een batterij voor energieopslag. En zo zijn er heel veel meer koplopers aan te wijzen.” Zelf geeft de gemeente het goede voorbeeld door bij de aanbesteding van energie deze lokaal in te kopen. “Ook bekijken we de mogelijkheden voor opwek van energie op restgronden, zoals bermen langs snelwegen. Deze helpen we met de financiering van bijvoorbeeld haalbaarheidsonderzoeken.”

Tot slot nodigt de wethouder ondernemers van harte uit voor de eerste bijeenkomst van het nieuwe platform. Deze vindt plaats op woensdag 26 juni in de middag in het Defensie-complex Ede-Driesprong; de definitieve uitnodiging wordt nog gedeeld. “Dan hopen we bedrijven te ontmoeten die echt willen aanpakken en met elkaar creatieve ideeën willen bedenken om stappen te zetten tot de netcongestieproblematiek is opgelost. Dit door out-of-the-box te denken en zo de afhankelijkheid van het net in de eigen operatie te verkleinen.”
 

Gemeente Ede in vogelvlucht
De gemeente Ede (123.550 inwoners) maakt samen met zeven andere gemeenten deel uit van de Food Valley (in totaal circa 365.000 inwoners). De gemeente Ede telt ruim 12.000 bedrijven, goed voor 64.000 banen. Belangrijke sectoren zijn (agro)food, IT, industrie, bouw en gezondheid (met het ziekenhuis in Ede als grote werkgever). Kijkend naar het type bedrijven, is het grootbedrijf vertegenwoordigd met 17%, het mkb met 68% en is het aantal zzp’ers goed voor 15% (een stijging van 5% ten opzichte van 2014).