Magazines | Vallei Business nummer 1 2023

Onderwijs en bedrijfsleven weten elkaar steeds beter te vinden. Soms gaat dat schoorvoetend, soms met volle overgave en actieve betrokkenheid van beide kanten. Aeres MBO Ede ziet de synergie, pioniert met zijn bol- en bbl-opleidingen en betrekt daar ondernemingen uit de regio op alle fronten bij. Niet alleen om de kwaliteit van het onderwijs optimaal op het bedrijfsleven af te stemmen, maar ook om vroegtijdig bij jongeren interesse te wekken in specifieke branches, waaronder de foodsector.
 
Ton Spierings, teamleider bbl-opleidingen, windt er geen doekjes om. “Wij willen en kunnen niet zonder het bedrijfsleven.” Andersom geldt natuurlijk ook, gezien de krapte op de arbeidsmarkt. De mbo-opleiding in Ede maakt deel uit van een landelijk verspreid Aeres-opleidingsnetwerk met twaalf mbo-locaties, die zich elk met een eigen specialisme onderscheiden. “Bij ons ligt de focus op voeding en leefomgeving, waarmee we vanaf september zullen uitgroeien naar vier opleidingen. ‘Food’ concentreert zich op de productie in deze sector, inclusief kwaliteitsborging en ontwikkeling. ‘Food & lifestyle coach’ gaat over het ondersteunen van duurzame leefstijlprogramma’s bij mensen, dus vitaliteit. Dan hebben we nog ‘Toegepaste biologie’, waarbij het draait om het onderzoeken van de leefomgeving en advisering. Denk onder meer aan biodiversiteit en ecologische systemen. Bij de nieuwste opleiding, waarmee we in september starten, staat advisering omtrent een duurzame leefomgeving volledig centraal. Dat mag je heel breed zien, tot en met het realiseren van toekomstbestendig wonen en het vergroenen van steden. We hanteren twee credo’s: ‘feed the world’ en ‘save the planet’. In onze visie hebben we verankerd dat we studenten laten leren voor duurzame ontwikkeling.”
 
Draaien het om
 
Vanuit die gedachte hoopt Aeres MBO Ede eind 2024 zijn intrek te nemen in het World Food Center, midden in het innovatieklimaat, midden tussen de start-ups die vruchtbare samenwerkingsmogelijkheden met beide handen aangrijpen. “Wij zoeken verbinding met de omgeving, met bedrijven en instellingen,” zegt Spierings. “In feite creëren we een school zonder muren, waarin de praktijk nadrukkelijk naar voren komt. Studenten gaan aan de slag met authentieke cases, met vraagstukken die ondernemers aandragen. Dat maakt het leren veel aantrekkelijker en zorgt voor een naadloze aansluiting bij de processen in het bedrijfsleven. We draaien het inrichten van onze opleidingen nu min of meer om. We baseren ons op een kwalificatiedossier, dat kennis, vaardigheden en gewenst gedrag beschrijft, maar nu laten we het bedrijfsleven meedenken in de programma’s. Die bouwen we naar behoefte en dat geldt zowel voor onze bol-dagopleidingen als voor de bbl-trajecten, dus leren en werken.”
 
Vertekend beeld
 
Audrey Diepeveen, teamleider bol-opleidingen, vertelt dat er een uitdaging ligt in de richting van de foodsector. “Leefomgeving spreekt jongeren wel aan en zorgt voor meer instroom van vmbo’ers. Bij de food-opleidingen gaat dat minder vanzelfsprekend en dat heeft te maken met de belevingswereld, met het vertekende beeld dat van de sector bestaat. Het idee van een lopende band klinkt niet echt aantrekkelijk. Het valt ook niet mee om het juiste plaatje te schetsen, juist doordat de foodsector zo divers is en zo ontzettend veel te bieden heeft aan mbo-studenten op alle niveaus. Zo gingen de ogen van een groep vmbo’ers open toen we ze meenamen op excursie naar Riedel, een producent van bekende merken vruchtensappen, gevestigd hier in Ede. Jongeren die voor deze richting kiezen moeten zich realiseren dat ze ieder individueel een steentje bijdragen aan de voedselproductie in de wereld, dat ze een deel van de schakel vormen. Kortom, dat ze maatschappelijk gezien een onmiskenbare toegevoegde waarde leveren. Iemand die op niveau twee begint, kan in een hybride-leertraject van scholing en praktijk doorgroeien naar niveau drie of vier.”
 
Achter gesloten deuren
 
Een kentering in de beeldvorming valt volgens Diepeveen te bereiken wanneer de foodsector zich meer openstelt richting het onderwijs. “De processen vinden plaats achter gesloten deuren. Op zichzelf heel begrijpelijk, want bedrijven hebben te maken met verregaande maatregelen op het gebied van veiligheid en hygiëne. Ook uit concurrentieoverwegingen zullen ze niet graag alles prijsgeven. Toch moet je soms met elkaar tegen de stroom in roeien en binnen Aeres MBO doen we dat bijvoorbeeld met Food Academy Nijkerk, een bbl-opleidingstraject dat in samenwerking met een groep bedrijven uit de omgeving opgestart is. Zij zetten de deuren open voor excursies, verzorgen gastlessen, dragen praktijkcases aan die onze studenten moeten zien op te lossen en worden betrokken bij de inhoudelijke kant van de opleidingsprogramma’s. Een voorbeeld van dit laatste is een gezamenlijk ontwikkeld leer-werktraject in de vorm van een e-learning, die medewerkers afwisselend op verschillende bedrijfslocaties volgen, onder begeleiding van een docent. Hopelijk vindt dit straks elders binnen Aeres MBO navolging.”
 
Cirkel rond
 
“Laat echter niet het beeld ontstaan dat in de voedingsbranche en in de food- en lifestylesector alleen maar grote ondernemingen opereren,” waarschuwt Ton Spierings. “Voor ons ligt daar een extra motivatie om Aeres MBO Ede te vestigen op het terrein van het World Food Center, waar een hoge concentratie eenmansbedrijven en start-ups werkt aan een duurzame toekomst. Zij kunnen onze studenten natuurlijk geweldig goed inzetten bij hun ontwikkelingen en misschien ook nog de ondernemers in de jongeren wakker maken. Samen vormen we daar integrale opleidingen omheen. Ken je Rival Foods? Twee studenten van Wageningen University & Research begonnen nog maar enkele jaren geleden als start-up in het World Food Center en hebben dat uitgebouwd tot een fabriek van vleesvervangers, met een R&D-afdeling in Amersfoort en een productiefaciliteit in Zwolle. Nu keren zij hier terug en werken wij samen om de mensen die zij nodig hebben gericht op te leiden. Daarmee is de cirkel rond. Uiteraard mogen bedrijven ook studenten bij ons inbrengen, die wij dan weer laten groeien. De opleidingstrajecten richten zich op iedereen vanaf 16 jaar en vooral bij bbl speelt er absoluut geen bovengrens qua leeftijd.”
 
Willen nooit meer weg
 
Met dat laatste doelt Spierings nadrukkelijk op mensen die op een bepaald moment in hun carrière hun koers willen of moeten omgooien. “Ze zoeken naar een nieuwe uitdaging, naar een nieuw perspectief. Voor zijinstromers in onze bbl-opleidingen opent zich een hele nieuwe wereld. De foodsector staat erom bekend dat mensen er nooit meer weg willen, dankzij goed werkgeverschap, een gunstige cao, uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden en volop opleidingsmogelijkheden. Aeres MBO Ede mag zich sinds 1975 een expert op dit laatste gebied noemen. We houden er niet van om onszelf op de borst te kloppen, maar we vinden het wel bemoedigend dat we heel veel positieve feedback krijgen vanuit de bedrijven waarmee wij samenwerken. Hun betrokkenheid bij de opleidingsprogramma’s heeft daar natuurlijk alles mee te maken. Ze kunnen echt hun stempel drukken op de inhoud en studenten optimaal voorbereiden op de processen binnen hun organisatie en op de branche.”
 
Verrijking
 
Ook binnen het opleidingsprogramma leefomgeving vindt een intensieve samenwerking plaats met bedrijven en instellingen. “Zo is een groep studenten dit hele schooljaar samen met ecologisch adviesbureau NL-adviseurs bezig met het monitoren van de flora en fauna in Park Lingezegen, tussen Arnhem en Nijmegen,” vertelt Audrey Diepeveen. “Dit met het doel de biodiversiteit in beeld te brengen. Een werknemer van NL-adviseurs vervult tevens een rol als docent bij Aeres MBO Ede. Hij knoopt dus direct onderwijs en bedrijfsleven aan elkaar en die combinatie vormt echt een verrijking voor het onderwijs. Wekelijks gaat de groep Toegepaste Biologie-studenten onder leiding van een docent op excursie naar bedrijven, natuur- en andere gebieden van toekomstige werkgevers. Ook komen deskundige mensen vanuit ondernemingen vaak op school voor het geven van gastlessen of het toelichten van de wet -en regelgeving.”
 
Ontwikkelingsgericht handelen
 
De hybride-leeromgeving bij Aeres MBO kent een interessante insteek. “Om ondernemingen actief bij de inhoud te betrekken hebben wij een aantal bijeenkomsten georganiseerd waarin wij onze onderwijsvisie en onze ambitie presenteerden, gevolgd door de vraag om input te leveren,” vertelt Diepeveen. “Met ingang van schooljaar 2022-2023 zijn wij afgestapt van het traditionele onderwijsmodel met een focus op cijfers en toetsen. Iedereen kent het wel: wekenlang ‘consumeren’ en vervolgens even hard blokken voor een tentamen. Onderzoek leert dat de opgedane kennis later weer wegzakt. In plaats van dit systeem richten wij ons op ontwikkelingsgericht handelen. Waar sta je nu als leerling? Waar wil je naartoe en wat heb je daarvoor nodig? Elke periode wijzen we een aantal thema’s aan en de studenten maken zich de inhoud daarvan eigen aan de hand van onderliggende vakken. Daarbij stellen we einddoelen vast, die we in het vat van producten gieten. Een vlog maken, een onderzoeksvoorstel doen, een presentatie voor een opdrachtgever verzorgen, noem maar op. Het geven en ontvangen van feedback, zowel van bovenaf als onderling, vormt daarbij een belangrijke component.”
 
Leerrendement neemt toe
 
Met ontwikkelingsgericht handelen heeft Aeres MBO een onderwijsmodel in het leven geroepen waarin het draait om ‘levensecht leren’. Diepeveen: “We focussen ons niet alleen op kennis, maar ook op vaardigheden en houding. Door de praktijk erbij te betrekken en daarmee de context te vergroten, neemt het leerrendement met sprongen toe en leren de studenten zich kritisch op te stellen. Ik denk maar even terug aan een actueel project in samenwerking met stichting Proominent, dat zich toespitste op de ontwikkeling van een gezonde lunch voor kinderen op twee basisscholen, inclusief onderzoek naar elementen als houdbaarheid en voedingswaarde. Ook de ouders werden erin betrokken. Een mooi voorbeeld van wat je als organisaties samen kunt bereiken.” Spierings sluit af met een belangrijke boodschap voor het bedrijfsleven. “Zeker in de foodsector zie je dat ondernemingen allemaal tegen dezelfde uitdagingen aan lopen en die ieder voor zich proberen op te lossen. Ik zou willen zeggen: ‘Stap over je eigen grenzen heen en zoek elkaar én ons op.’ Wij bij Aeres MBO staan klaar om studenten te enthousiasmeren en voor te bereiden op een prachtige carrière.”
 
Meer informatie: www.aeresmbo-ede.nl
 

delen: