Of het nu gaat om krapte op de arbeidsmarkt, vitaliteit van medewerkers of een leven lang leren, voor HR-professionals bij grote bedrijven is dit dagelijkse kost. Maar hoe gaan kleinere bedrijven, zonder eigen HR-afdeling, met dergelijke vraagstukken om? Jan Willem Nuis, onderzoeker en docent HRM aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), brengt met zijn onderzoeksproject ‘Goed werkgeverschap in het MKB’ dit nog weinig onderzochte terrein in kaart en gaat in gesprek met ondernemers. Dat levert meteen bruikbare tips en inzichten op. “Een sterk lokaal netwerk maakt je zichtbaar als werkgever.”
“Wat ik versta onder goed werkgeverschap? Dat je bewust en doordacht omgaat met de mensen in je bedrijf”, reageert Nuis op de vraag die hij met de koffiebeker heeft doorgekregen. Hij gaat graag samen met werkgever Frederik van de Craats verder in gesprek over het onderwerp. Van de Craats is eigenaar van de Veenendaalse onderneming JMF Techniek en is deelnemer aan de Innovatiewerkplaats Goed Werkgeverschap, waarin ondernemers en onderzoekers van elkaar leren. “Voor mij is goed werkgeverschap dat je er bent voor je collega’s, niet alleen zakelijk, maar ook privé”, zegt Van de Craats. “Dat je opkomt voor hun belangen. Denk aan een veilige werkomgeving, maar ook aan opleiding en gezondheid. Je personeel is je vermogen. Goed werkgeverschap betekent voor mij dat je het belang van je medewerkers voorop stelt.”
Het onderzoeksproject, dat samen met Regio Foodvalley wordt uitgevoerd onder bedrijven niet groter dan 25 medewerkers en zonder eigen HR-afdeling, laat zien tegen welke uitdagingen deze ondernemers aanlopen. Die zijn samen te vatten in het aantrekken, behouden, ontwikkelen en vitaal houden van medewerkers. “Er is nog nauwelijks onderzoek gedaan naar human capital en kleinere bedrijven”, weet Nuis. “Het doel van het onderzoeksproject is om het veld te verkennen.” Het onderzoek is bijna afgerond. Een van de inzichten is dat in de krappe arbeidsmarkt het eigen netwerk van ondernemers een belangrijke rol speelt. “Een sterk netwerk maakt je zichtbaar. Elkaar kennen in de lokale of regionale gemeenschap helpt bij de werving van medewerkers”, zegt Nuis. “Dat de regio veel dorpskernen heeft, is in dat licht een kracht van de regio.”
De onderzoeker benadrukt dat ondernemers die een bedrijf starten, niet altijd bewust voor een rol als werkgever kiezen. “Als het bedrijf groeit, volgt die rol vanzelf, maar de ‘jas’ van werkgever voelt niet altijd lekker”, ziet Nuis. “Coaching op het gebied van leiderschap en werkgeverschap kan dan bijvoorbeeld helpen. Het gaat in de eerste plaats om de bewustwording dat je als ondernemer iets te doen hebt.” Goed werkgeverschap is in de veranderde arbeidsmarkt van groot belang, geeft hij aan. “De populatie neemt af, de luxe van genoeg mensen op de arbeidsmarkt is er niet meer. En er is een verschil in wat mensen willen in verschillende generaties. Dat maakt het belangrijk om bewuste keuzes te maken: Hoe groot wil je én kun je groeien?”
Van de Craats herkent de situatie. “De huidige generatie is opgegroeid in weelde, er worden best hoge eisen gesteld”, is zijn ervaring als werkgever. “Vroeger moest er gewoon worden gewerkt, nu krijg je te maken met jonge mensen die maar drie of vier dagen willen werken. Hoe houd je dan de bezetting op peil?”, schetst Van de Craats het dilemma. Daarbij spelen niet alleen praktische zaken, laat hij zien. “We beginnen in de ochtend met koffie op de zaak en sluiten op vrijdagmiddag samen de week af.” De sfeer op de zaak is een belangrijke bindingsfactor. “Hoe zorg je voor binding van je parttime medewerkers?”
In de Innovatiewerkplaats Goed Werkgeverschap, opgestart met subsidie uit de Leven Lang Ontwikkelen (LLO) Katalysator, wisselen ondernemers ervaringen uit. “Er is veel herkenning”, stelt Nuis vast. “Deelnemers ervaren dezelfde knelpunten: het vinden van technisch personeel, de aansluiting tussen onderwijs en de praktijk, het behoud van personeel en vitalisering. “Herkenning en opluchting”, vult Van de Craats aan. “Opluchting dat je niet de enige bent die met deze problemen te maken heeft.” Hij raakte via de Barneveldse Techniek Opleiding (BTO), partner van de innovatiewerkplaats, betrokken bij het onderzoeksproject. “Kennisdelen en van elkaar leren, is heel krachtig”, vindt hij. “Het is goed om met branchegenoten over deze onderwerpen te sparren.” Wat hem heeft verrast is dat hij als kleine ondernemer soms al verder is dan grotere bedrijven. “Zo heb ik ook anderen kunnen inspireren.”
Van de Craats geeft zijn medewerkers bijvoorbeeld de gelegenheid om eens per kwartaal een coachend psycholoog te bezoeken. “Ze krijgen met zó veel prikkels te maken, onder meer door social media. Zo kan ik helpen voorkomen dat ze daar last van krijgen”, legt hij uit. “Wees als werkgever niet bang om zoiets aan te bieden. Uiteindelijk zijn medewerkers er heel blij mee.” Weten wat de behoeften zijn van je medewerkers en daarop aansluiten, is een tip die Nuis verder wil meegeven. “Durf daarin ook te differentiëren”, zegt hij. Meer concrete en praktische tips volgen, blikt hij vooruit. Een van zijn studenten HRM ontwierp in zijn afstudeerproject een scheurkalender met tips en tools voor goed werkgeverschap. Die wordt nu verder ontwikkeld.
Bewust investeren in goed werkgeverschap is niet alleen van belang voor werknemers, maar biedt bedrijven ook een basis voor de toekomst, stelt Nuis. “De arbeidsmarkt zal niet groter worden”, voorziet hij. “Daarnaast neemt de dynamiek toe, onder invloed van technologische ontwikkelingen en de energie- en grondstoffentransitie. Ondernemers moeten zich daartoe verhouden en erop anticiperen. Dat vraagt om veerkracht.” Naast versterking van het eigen netwerk biedt samenwerking rond werkgeverschap kansen aan MKB-ondernemers, verwacht Nuis. “Hoe dat vorm krijgt, moeten we ontdekken en verkennen. De dialoog tussen werkgevers is cruciaal, als onderzoekspartner kunnen we reflectie bieden.”
Om bewustwording te vergroten roept Nuis werkgevers op om zichzelf de volgende vraag te stellen: “Hoe wil ik invulling geven aan het draaiend houden van een bedrijf waarin mensen het goed hebben?” Van de Craats vult aan: “Durf ook een hulpvraag te stellen. Zoek andere ondernemers op, we zitten met dezelfde vragen.” Hoe je als werkgever eenvoudig een start kunt maken met goed werkgeverschap, weet Van de Craats wel. “Begin met een gesprek met je medewerkers”, geeft hij als tip. “Geen functioneringsgesprek, maar een persoonlijk gesprek waarin je met elkaar van gedachten wisselt over wat je belangrijk vindt in je werk, wat je nodig hebt en waar je naartoe wilt. Dat zet aan tot denken, aan beide kanten.”
De koffiebeker gaat naar…
…de Barneveldse Techniek Opleiding (BTO) en het Technova College, waar gesproken zal worden over het thema vakmanschap. Nuis kan zich een interessante wisselwerking tussen dat thema en zijn onderzoeksterrein voorstellen. “Hoe kan goed werkgeverschap vakmanschap versterken?”, geeft hij als vraag met de koffiebeker mee. “En wat houdt vakmanschap meer in dan alleen technisch inhoudelijke kennis en vaardigheden?”
Human Capital in Regio Foodvalley
Bouwen aan een duurzame, gezonde en toonaangevende Regio Foodvalley is mensenwerk. Mensen zijn de drijvende kracht en waardevolle bron van onze regio. De sleutel tot succes is een sterke samenwerking. In Regio Foodvalley werken we aan een toekomstbestendige arbeidsmarkt waarin ondernemers, vakmensen en kenniswerkers elkaar versterken. In een krappe arbeidsmarkt, waarin meer en andere vaardigheden nodig zijn van werknemers, is het voor ondernemers een uitdaging om voldoende en passende mensen te vinden. Daarom is talent aantrekken, boeien, (leven lang) ontwikkelen en vitaal houden essentieel. We stimuleren vakmanschap en zorgen dat het opleidingsaanbod aansluit op de praktijk, zodat mensen zich een leven lang kunnen blijven ontwikkelen. We ondersteunen goed werkgeverschap en innovatie zodat een goede match tussen vraag en aanbod en een inclusieve arbeidsmarkt ontstaat. Met deze aanpak leggen we de basis voor een arbeidsmarkt waarin iedereen kansen krijgt én pakt.
Benieuwd waar Regio Foodvalley zich mee bezighoudt? Kijk op www.regiofoodvalley.nl/programmas/human-capital-kennis-en-vakmanschap.
