Magazines | Vallei Business nummer 5 2023

De gemeente Veenendaal maakt zich al jaren sterk op het gebied van duurzaamheid, maar de urgentie om nu echt te investeren in thema’s als energietransitie en circulariteit is hoog, vertelt Marco Verloop, wethouder van Economische Zaken van Veenendaal, met ook energietransitie, circulaire economie en duurzaamheid in zijn portefeuille. Verloop ervaart dat in Veenendaal de ‘duurzaamheidshandschoen’ is opgepakt. “Er ontstaat steeds meer bewustzijn en motivatie.”
 
Tekst: Guus Hetterscheid Fotografie: Joost Franken
 
We spreken wethouder Verloop eind oktober, het is dan het begin van de Week van de Duurzaamheid in de gemeente Veenendaal. Duurzaamheid is al jaren een belangrijk thema binnen de gemeente en de Week van de Duurzaamheid, met tal van activiteiten, is een heel mooi puzzelstukje, stelt Verloop. “Duurzaamheid raakt ons allemaal: inwoners, het bedrijfsleven, instellingen en ook de gemeente. En het blijft nodig om hier aandacht voor te vragen. Ook al neemt het bewustzijn hierover toe”, verklaart Verloop.

We spraken u een jaar geleden ook over duurzaamheid en circulariteit. Hoe verliep het afgelopen jaar binnen de gemeente Veenendaal wat betreft die thema’s?
“We zijn al langere tijd actief met activiteiten op die gebieden en een aantal daarvan is heel goed op stoom gekomen in het afgelopen jaar. We kregen tussendoor te maken met de oorlog in Oekraïne en die heeft ervoor gezorgd dat er op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en energietransitie een ware versnelling heeft plaatsgevonden. In het verleden moest ik ondernemers herhaaldelijk uitleggen waarom we als gemeente veel met duurzaamheid bezig waren, dat hoeft niet meer zo vaak. Prijzen van energie en grondstoffen zijn enorm gestegen. Mensen hebben nu ook een financieel belang om goed na te denken over de inzet van duurzame energie en circulaire materialen. Dat is wel veranderd. Ook een onderwerp dat veel impact gaat hebben is netcongestie. Het elektriciteitsnet kan niet meer zo onbeperkt als voorheen stroom leveren en afnemen. De situatie heeft in de voorbije maanden nog meer urgentie gekregen. We hebben als gemeente hier snel op gereageerd en iemand benoemd die zich heel actief bezig houdt met netcongestie. We hebben dat onderwerp een prominente plek gegeven. We kijken naar wat er mogelijk is binnen de beperkingen van het huidige elektriciteitsnet. En dat doen we samen met het bedrijfsleven, want zij lopen uiteraard ook tegen beperkingen aan. Zo zijn er in Veenendaal twee initiatieven voor ‘Smart Energy Hubs’, waarbij bedrijven met elkaar energie uitwisselen om zo slimmer om te gaan met de beschikbare elektriciteitsinfrastructuur. Een initiatief vanuit de ondernemers en een initiatief vanuit de gemeente, in samenwerking met provincie Utrecht en het bedrijfsleven. In beide projecten doen we nu ervaring op hoe we beter en slimmer gebruik kunnen maken van het elektriciteitsnet.  Kijkend naar het afgelopen jaar was de overkoepelende vraag vooral: hoe zorgen we ervoor dat onze economie blijft draaien?”
 
Welke rol kan en wil de gemeente Veenendaal daarin spelen?
“Wij helpen onze inwoners met financiële problemen en een laag inkomen met een energietoeslag die via het rijk door gemeenten wordt uitgegeven. Op het gebied van duurzaamheid schieten we ook te hulp om dit soort financiële problemen te voorkomen, bijvoorbeeld door het goed isoleren van woningen. We bieden financiële hulp, maar ook hulp om financiële problemen voor te zijn. Dat gaat natuurlijk ook op voor het bedrijfsleven. In de coronatijd moesten bedrijven acuut iets doen om overeind te blijven. Nu beseffen steeds meer ondernemers dat investeren in duurzaamheid ook cruciaal is om te overleven. Anders bestaat je bedrijf over een paar jaar niet meer. Dan is er geen plek meer in de keten van bedrijven die inzetten op circulariteit en energietransitie. Binnen die keten worden ook eisen aan elkaar gesteld wat betreft het gebruik van duurzame energie en grondstoffen.”

SAMENWERKEN

Merkt u binnen de gemeente Veenendaal een zekere saamhorigheid en verbondenheid als het gaat om thema’s als circulariteit en energietransitie?
“Zeker! Waar ik heel trots op ben, ook kijkend naar andere gemeenten, is dat we een heel goed georganiseerd bedrijfsleven hebben. Daar hebben we veel profijt van, ook kijkend naar circulariteit en energietransitie. We hebben als gemeente al jaren het programma Energieneutraal Veenendaal 2050. Daar hebben we het bedrijfsleven bij betrokken. Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal (BOV) is daarin heel actief. Daarin zitten diverse koplopers die investeren en uitvoeren op het gebied van circulariteit en energietransitie. We hebben in Veenendaal ook de werkgroep duurzaam ondernemen, waarin we als gemeente samenwerken met ondernemers. Daardoor is een aantal ondernemers wakker geschud die nog niet veel aandacht besteedden aan duurzaamheid. Recent is er een energiecorporatie door een aantal ondernemers in Veenendaal opgericht op het bedrijventerrein Faktorij/De Vendel. Waar dat vandaan komt? Vanuit de noodzaak om ervoor te zorgen dat je energie kunt delen: bedrijven die meer energie verbruiken dan ze opwekken kunnen energie krijgen van bedrijven die meer opwekken dan bij hen wordt verbruikt. Bij Faktorij/De Vendel hebben ondernemers dus echt het heft in eigen hand genomen. En zij worden daarbij ondersteund door een projectmanager vanuit Regio Foodvalley, waarin wij als gemeente Veenendaal financieel bijdragen.”
 
Merkt u dat van buitenaf ook wordt gekeken naar de werkwijze van de gemeente Veenendaal?
“Jazeker. We hebben dus een goed georganiseerd bedrijfsleven en daar kijken veel gemeenten met jaloersheid naar. En BOV krijgt daar ook vragen over. Onze kennis en expertise stellen wij ook graag beschikbaar voor andere gemeenten en hopelijk kunnen we op andere vlakken gebruik maken van de kennis en expertise van andere gemeenten. Dat is de kracht van een regionale samenwerking. Zo’n samenwerking als Regio Foodvalley is heel nuttig omdat je bij elkaar in de keuken kunt kijken. Energietransitie en circulariteit kun je nooit alleen aanpakken. We betrekken daarom ook onderwijs bij die thema’s. Een van de partners van het Living Lab Regio Foodvalley Circulair is het onderwijs. We zijn samen aan het onderzoeken hoe we circulariteit en energietransitie in het curriculum van mbo en hbo kunnen krijgen, zodat meer lesstof hierover beschikbaar komt en studenten vervolgens deel gaan nemen aan projecten over circulariteit en energietransitie. Op die manier worden studenten steeds meer betrokken bij deze belangrijke thema’s.”
 
In hoeverre werkt de gemeente Veenendaal met andere (omliggende) gemeenten samen als het gaat om thema’s als circulariteit en energietransitie?
“Regio Foodvalley is een mooi voorbeeld  hoe we met zeven andere gemeenten samenwerken en kennis en informatie delen. De Regionale Energiestrategie is ook regionaal ingestoken en hetzelfde doen wij met de aanpak van circulariteit. We werken samen waar kan en maken gebruik van elkaars goede oplossingen. Op deze manier houden we ruimte over om zelf tijd en energie te steken in nieuwe onderdelen. Daarnaast zijn we als gemeente bezig met het ontwikkelen van een opgaveperspectief waarin een routekaart is opgenomen om in 2050 volledig energieneutraal en circulair te zijn. De stappen in deze routekaart zijn heel ambitieus en het vraagt om pionieren en dagelijks leren. Juist de samenwerking met ons bedrijfsleven is hierbij cruciaal, want ondernemend, innovatief en vooruitstrevend is waar we voor staan in Veenendaal. Circulariteit gaat over grondstoffen, materiaal en energie en die drie verbruiken we in een te hoog tempo waardoor we onze aarde aan het uitputten zijn op een manier waarop het niet goed komt. Op alle gebieden is het cruciaal om met hoge urgentie aan de slag te gaan. En daarvoor is een breed draagvlak nodig. Nu steeds meer ondernemers in de portemonnee zijn geraakt, is er meer bewustzijn en motivatie om aan de slag te gaan en dit is ook het moment om de handen ineen te slaan en samen te werken. Zowel met ondernemers als met omliggende gemeenten.”
 
TOEKOMSTPLANNEN
 
De Gemeente Veenendaal werkt ook met het bedrijfsleven aan een toekomst met waterstof: hoe staan die plannen er nu voor?
“We kijken op dit moment op kleine schaal naar hoe we waterstof kunnen opwekken zodat het ook op kleine schaal gebruikt kan worden. Industriële opwekking kun je op kleine schaal doen. We bekijken nu hoe we producerende en verbruikende partners dichter bij elkaar kunnen brengen.
 
U heeft al geregeld aangegeven dat wat u betreft de duurzame initiatieven niet snel genoeg ontrold en geïmplementeerd kunnen worden. Welke belemmeringen spelen er op dit moment?
“Onze wet- en regelgeving is gebaseerd op het energiesysteem van de afgelopen honderd jaar. Dat systeem was voor toen perfect, want het licht ging eigenlijk nooit uit. Maar we gaan echt een nieuw tijdperk in. Het is niet meer zo dat we met z’n allen aan één grote centrale gekoppeld zijn. We hebben ook individuele energieopwekking via onder andere zonnepanelen. Dat betekent dat we een nieuw energiesysteem van de toekomst krijgen. Dat zit technisch dus heel anders in elkaar, maar ook op het gebied van eigendom, financiering en wet- en regelgeving verandert er veel. Als ik de stroom van de zonnepanelen van mijn buren wil gebruiken, dan kan dat nu eigenlijk niet, want dan zijn mijn buren energieleverancier en dat mag niet zomaar.  En dat terwijl het technisch gezien slechts een stroomkabel naar het dak van mijn buurman is en dan heb ik stroom. Dat zijn dingen waar we tegenaan lopen bij innovatie en dat is niet meer dan logisch. Qua wet- en regelgeving moet alles opnieuw worden bepaald. Maar er moet nu wel snel beweging in komen.”
 
Bent u als wethouder trots op ontwikkelingen die gaande zijn op het gebied van duurzaamheid in uw gemeente?
“Zeker. Als gemeente zijn we al langere tijd bezig met circulariteit. We zijn inmiddels bezig met een investeringsplan waarin we schoolgebouwen willen vervangen. Dat willen we circulair doen. En dan maken we niet eerst een ontwerpplan en kijken daarna of we gebruikte materialen kunnen gebruiken. Nee, we denken vanaf de eerste stap al circulair. Daarbij kijken we naar de toekomst van een pand. Wat als het bijvoorbeeld ooit niet meer als school gaat dienen? Daar betrekken we architecten en bouwbedrijven bij. We kijken ook hoe we financiering gebaseerd op circulariteit kunnen invoeren. Nu wordt een pand na veertig jaar afgeschreven naar een waarde van nul. Daar baseer je je financiering, afschrijving en begroting op. Het materiaal dat overblijft heeft echter een waarde veel groter dan nul, zeker als het ontwerp en de bouw circulair is aangepakt. Het is dus goed om te kijken hoe je hiermee om kunt gaan en hoe je je huishoudboekje hierop kunt aanpassen. Als gemeente Veenendaal lopen we hierin echt voorop. Het pand van IW4 is ook een pand dat heel duurzaam tot stand is gekomen. Daar zijn wij als aandeelhouder ook trots op. Dat pand dient als mooi voorbeeld. Datzelfde geldt voor onze nieuwe duurzame brandweerkazerne die binnenkort gerealiseerd gaat worden”
 
Als we u over een jaar opnieuw zouden interviewen: wat hoopt u dan als gemeente Veenendaal, samen met het bedrijfsleven in uw gemeente, te hebben gerealiseerd betreffende circulariteit en energietransitie?
“Ik zou in dat geval graag de nieuwe resultaten willen bespreken van ons energieprogramma Energieneutraal Veenendaal 2050. Daarbij kijken we op dit moment hoe we per buurt de duurzame energievoorziening op orde kunnen krijgen. Bedrijventerrein Faktorij / De Vendel is een van de eerste terreinen waarmee we aan de slag zijn gegaan. Het zou mooi zijn als we met de energiecorporatie de eerste stappen hebben gezet om ervoor te zorgen dat het bedrijventerrein grotendeels van het aardgas af gaat. Ik verwacht in het komende jaar ook grote stappen te kunnen zetten wat betreft netcongestie. Het zou heel mooi zijn als we daarvoor oplossingen hebben bedacht en geïmplementeerd. We zijn ook druk bezig om onze inwoners te inspireren en mee te krijgen op het gebied van duurzaamheid. Denk daarbij aan het informeren over investeringen in warmtepompen en zonnepalen. Daarnaast hebben we hier een waterwingebied in Veenendaal. Met bodemwarmtesystemen kunnen we niet ver in de grond prikken, maar in overleg met Vitens, het waterschap en de provincie Utrecht onderzoeken we de mogelijkheden om het waterwingebied tientallen meters verder de grond in te kunnen ‘schuiven’. Op die manier kunnen we energiesystemen de grond in prikken en ook op die manier fossiele brandstoffen vervangen. Er staat nog heel veel op de rol binnen onze gemeente, zowel voor ons als het bedrijfsleven. Wij wachten niet af in Veenendaal en pakken graag de handschoen op. We laten problemen richting de toekomst niet over ons heen komen. Problemen willen we het hoofd bieden en dan gaan we aan de slag. Dat maakt Veenendaal krachtig.”
 

Duurzaam Veenendaal
 
Veenendaal verduurzaamt. Er wordt bespaard op energie, tuinen vergroenen en grondstoffen worden opnieuw gebruikt. De website www.duurzaamveenendaal.nl helpt alle groene doeners op weg. Veel Veenendalers verduurzamen al. Op deze website staan verhalen van inwoners en ondernemers die al ervaringen hebben met verduurzamen en daarmee anderen willen inspireren: of het gaat om energie besparen, vergroenen, of duurzaam rijden.
 
Het Energieloket helpt inwoners én ondernemers met verduurzamen. Dit team weet bijna altijd een manier te vinden om je woning of bedrijfspand te verduurzamen en energie te besparen. Denk aan het plaatsen van zonnepanelen of je bedrijfspand beter isoleren.
 
Het Energieloket geeft Veenendalers graag hulp op maat. Neem dan contact op via (0318) 489 357 of www.energiesamenfoodvalley.nl of stuur je vraag naar vraag@energieloket-veenendaal.nl" rel="nofollow" target="_blank">vraag@energieloket-veenendaal.nl.

delen: