Magazines | Vallei Business nummer 1 2025

Circulariteit, energietransitie, duurzaamheid – al deze ontwikkelingen hebben grote impact op de economische en maatschappelijke ontwikkelingen in ons land. De urgentie tot verandering is hoog, aangezien er op diverse terreinen schaarste ontstaat. De gemeente Veenendaal ontwikkelt niet alleen een visie waar de stad, onder andere op het gebied van duurzaamheid, in 2050 moet staan, maar neemt samen met inwoners, bedrijfsleven en kennisinstellingen ook allerlei initiatieven om vandaag al concrete stappen te zetten richting mogelijke oplossingen. Om zo de economische en maatschappelijke toekomst van Veenendaal te borgen.

Tekst: Wilma Schreiber. Fotografie: Annemarie Bakker

Het Veenendaal van de toekomst is dan ook geen extrapolatie van het Veenendaal in het verleden of heden. “Het gaat verder dan optimaliseren, het betreft een herontwerp van onze samenleving, mede noodzakelijk door circulariteit en digitalisering. Deze twee thema’s gaan onze toekomst bepalen”, stelt Marco Verloop, wethouder bij de gemeente Veenendaal met onder meer financiën, digitalisering, (circulaire) economie, energietransitie en duurzaamheid in zijn portefeuille. “Daarin willen wij onze inwoners, ondernemers en onderwijsinstellingen perspectief bieden. Dus niet alleen problemen duiden maar ook oplossingen bieden en aangeven welke stappen daar nu voor nodig zijn, om hen te motiveren hier hun bijdrage aan te leveren.”

Concreet gaat het dan om onderwerpen als circulaire economie, energietransitie en duurzaamheid, nodig voor de elektrificatie van vervoer, duurzame energie, het oplossen van de netcongestie en het isoleren van huizen. “Geen gemakkelijke opgave, veel dingen doen we voor het eerst en dan moet je dus nieuwe oplossingen vinden”, aldus Verloop. “Dat kun je zien als een bedreiging maar ik beschouw het liever als een uitdaging. Veenendaal is innovatief, hier en in de regio zijn veel mkb-bedrijven en kennisinstellingen die actief willen meedenken over oplossingen.”

Kansen voor bedrijven
De landelijke en Europese doelstellingen op het vlak van duurzaamheid en energietransitie dienen als uitgangspunt voor de gemeentelijke doelstellingen, zoals meer gebruik van duurzame energie, en het verminderen van het gebruik van gas en elektriciteit. Verloop: “Duurzaam wonen, werken en duurzame mobiliteit betekenen wel iets voor onze inwoners en tevens voor onze eigen organisatie. Want als gemeente wil je ook voldoen aan deze normen als je dat vraagt van inwoners en ondernemers.”
De geschetste transitie gaat volgens de wethouder ook kansen opleveren voor ondernemers. “Als we al in een vroeg stadium hiermee aan de slag gaan, kunnen bedrijven straks een goede boterham verdienen aan de (door hen) ontwikkelde oplossingen. De regio bezit veel kennis en innovatiekracht op het gebied van circulariteit en duurzaamheid, wat ons als regio en als stad kan versterken”, zegt hij. “Zo proberen we abstract tot heel concreet doelstellingen rond circulariteit, duurzaamheid en energietransitie handen en voeten te geven.”

Duurzame initiatieven
Het kost Verloop geen enkele moeite om deze uitspraak met allerlei initiatieven te illustreren. In nauwe samenwerking met Bedrijvenkring Ondernemend Veenendaal zijn bijvoorbeeld op drie bedrijventerreinen – Het Ambacht/Nijverkamp, De Faktorij/De Vendel en De Batterijen –zogeheten Smart Energy Hubs opgezet om elektriciteit op een goede manier te gebruiken, zodanig dat het elektriciteitsnet niet overmatig belast wordt en de bedrijfsvoering doorgang kan vinden. En wat te denken van het waterstofproject, waarbij de gemeente de initiatiefnemer van een waterstoftankstation koppelt aan gebruikers en vervoerders, het eigen (beperkte) wagenpark en aan afvalinzamelbedrijf ACV. “Waterstof is toch een van de toekomstige energiedragers, dat willen we vandaag al vertalen in samenwerking om die ontwikkeling goed op te starten, samen met gebruikers en leveranciers.”
Een echt succesverhaal betreft het Energiebedrijf DEVO (Duurzame Energie Veenendaal Oost), dat een warmtenet in een van de woonwijken in de stad exploiteert en in de toekomst ook in andere wijken in Veenendaal een rol krijgt. Het energiebedrijf is 100 procent eigendom van de gemeente en won vorig jaar de prijs voor het meest innovatieve warmtenet. “We willen nu onderzoeken of warmtenetten een optie zijn voor meer woonwijken. In zogeheten buurtuitvoeringsplannen kijken we steeds per buurt wat de meest kansrijke manier is om duurzame energie in te zetten”, vertelt Verloop. “Nadrukkelijk betrekken we daar ook de inwoners bij en DEVO zelf speelt eveneens een rol in de plannen.” Een kleiner maar niet minder aansprekend initiatief is de Week van Duurzaam Veenendaal, waar samen met inwoners allerlei initiatieven worden ontplooid. Inwoners kunnen ook terecht bij het onlangs vernieuwde Trefpunt Duurzaam voor meer informatie over verduurzaming.

Inzetten op circulair
Om ook zelf bij te dragen aan het Veenendaal van de toekomst, wil de gemeente maatschappelijk verantwoord opdrachtgever zijn en ook maatschappelijk verantwoord inkopen, wat zich vertaalt in eisen aan leveranciers op het vlak van duurzaamheid en circulariteit. Ook in bouwprojecten komt dit streven naar voren. “Momenteel werken we aan een integraal huisvestigingsplan voor het onderwijs in Veenendaal, waarbij oude schoolgebouwen op circulaire wijze worden vervangen door nieuwe.” Daarnaast is wethouder Verloop bestuurlijk trekker van het Living Lab Regio Foodvalley Circulair, een samenwerkingsverband van in totaal circa zestig partners, dat zich bezighoudt met zaken als circulair beton, een circulaire voedselketen en het monitoren van het grondstoffengebruik in de regio.
Ondernemers in de stad zijn ondersteund vanuit een innovatiefonds voor uiteenlopende duurzame initiatieven. Zo wordt onder meer een Energie Management Systeem (EMS) ontwikkeld, waarmee softwarematig kan worden geregeld dat bedrijven niet allemaal tegelijk de maximale hoeveelheid elektriciteit gebruiken om zo de netcongestie tegen te gaan. “Als gemeente zijn we dus heel breed heel actief. En dan niet alleen met onze visie op een duurzaam Veenendaal in 2050, maar ook met wat we vandaag de dag heel concreet kunnen doen”, benadrukt Verloop.

Krachten bundelen
Zijn voornaamste streven is nu bij alle betrokkenen urgentie te creëren. “Belangrijk is dat iedereen snapt dat we hard moeten werken aan de energietransitie, verduurzaming en circulariteit: verlaging van het materiaalgebruik. Er is geen tijd te verliezen. Ook de netcongestie moet worden aangepakt, anders staat de economie stil en gaat thuis het licht uit”, betoogt hij. “Als overheid willen we hier een trekkende rol in vervullen, samen met onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven. Als we onze krachten bundelen en ieder onze eigen rol vervullen, kunnen we een goede economische en maatschappelijke toekomst van Veenendaal borgen.”

Hoe ziet dat Veenendaal van de toekomst er dan uit? In elk geval zonder fossiele brandstoffen, wat de vraag oproept hoe dan energie opgewekt en ingezet gaat worden. “Ook is er veel minder ruimte, dus moeten we zaken als wonen, werken, energie opwekken en mobiliteit op manieren oplossen die we nu nog niet hebben bedacht”, schetst Verloop. “Want hebben we in 2050 nog wel ruimte voor alle auto’s? Hoe komen we tot meer duurzame vormen van mobiliteit? En gaan we meer thuiswerken, nog verder digitaliseren, automatiseren en robotiseren? Vaststaat dat het werk van mensen er anders uit zal komen te zien.”

Nu aan de slag
Veelal onbekende uitdagingen dus. “Het is zoeken, dat is ook een kenmerk van innovatie. Je weet niet wat je zult tegenkomen, maar moet er wel op inzetten om ergens te komen. De overvloed aan materialen en ruimte is voorbij, we krijgen in toenemende mate te maken met schaarste. We zullen manieren moeten vinden om hier richting de toekomst mee om te gaan”, aldus Verloop. “Vooruitkijken helpt ons ook om als gemeente meer zelfvoorzienend te worden en daarmee onze afhankelijkheid te verkleinen.”

Tot die tijd is het zaak om als gemeente, ondernemers, inwoners en kennisinstellingen het maximale te doen naar eenieders vermogen. “Het is niet iets ‘wat onze tijd wel zal duren’, we moeten nu aan de slag. Die urgentie wil ik zo snel mogelijk tussen de oren krijgen”, stelt Verloop. “Gelukkig beschikken we over de kennis, het bedrijfsleven en de motivatie om ook oplossingen te kunnen bedenken en samen de uitdagingen aan te gaan. Dat helpt ons om de economische voordelen voor het bedrijfsleven te benutten en de samenleving van Veenendaal op een goede manier in stand te houden. En ik ben ervan overtuigd dat de urgentie ook creativiteit en innovatiekracht zal losmaken en dat er nieuwe kansen ontstaan. De huidige en komende generatie jongeren spelen daar een belangrijke rol in.”
 

delen: