Magazines | Vallei Business nummer 6 2024

Kokskleding geverfd met voedselresten, een eerlijke en veilige cloudmarkt in Europa en het voorkomen van kuikendoden. De vakjury van de Innovatieprijs Regio Foodvalley 2024 bekroonde drie innovaties in de categorieën Maakindustrie, ICT-sector en Agrifood, die ‘de wereld een beetje beter maken’. De winnaars, Cheffix, Info Support/BIT en HatchTech, zien de regio als een belangrijke voedingsbodem voor hun succes. Het verbindende karakter van Regio Foodvalley versterkt de innovatiekracht, zo ervaren ze.
 
HatchTech
 
Het innovatieve bedrijf HatchTech uit De Klomp, ontwikkelaar van broedmachines voor het uitbroeden van kuikens, won de Innovatieprijs met hun systeem voor in-ovo geslachtsbepaling. Daarmee bieden ze een technische oplossing om kuikendoden te voorkomen. “Wereldwijd worden jaarlijks 6 miljard eendagshaantjes gedood”, schetsen productontwikkelaars Hendrik Kemp en Niek van den Top de achtergrond. De haantjes hebben geen economische waarde: ze leggen geen eieren en zijn niet geschikt voor vleesproductie. Door tijdens het broedproces van het embryo in het ei het geslacht te bepalen, kunnen de eieren worden geselecteerd, waarna alleen de hennetjes worden uitgebroed.
 
“We werken al zo’n zeven jaar aan het ontwikkelen van in-ovo geslachtsbepaling”, zegt Kemp. Wetenschappers van de Universiteit in Leipzig ontwikkelden de geslachtsbepalingsmethode en zochten een marktpartij voor de technische uitwerking. “De methode is dus niet nieuw, maar de praktijksituatie is heel anders dan een laboratorium”, legt Kemp uit. “Het proces moet robuust zijn, met een machine die eenvoudig is te bedienen. We hebben de technologie ontwikkeld tot een volwassen product, dat inmiddels op verschillende plekken in Europa wordt ingezet.”
 
Kemp en Van den Top laten zien hoe het systeem eruitziet. “Het is een uniek staaltje techniek”, wijst Van den Top naar de machine. “Heel fascinerend als je dat ziet bewegen.” De eieren worden in hoog tempo door het systeem gevoerd. Met een laser wordt een minuscuul gaatje in elk ei gemaakt om een druppel urine te kunnen oogsten. Daarmee kan het systeem al op dag 9 van het 21 dagen durende broedproces het geslacht bepalen en de eieren selecteren. “Het toepassen van zo veel verschillende technieken is bijzonder en daarmee van hoog niveau”, zegt Van den Top. “Wetenschappelijke kennis van de biologie van het ei en innovatieve techniek komen hierin samen.”
 
HatchTech blijft de komende tijd het systeem verder ontwikkelen. De in-ovo geslachtsbepaling is een kostbare technologie, erkennen de productontwikkelaars. Het ethische aspect vormt nu een belangrijke prikkel om de technologie in te zetten. “Het is onze missie om de technologie goedkoper te maken, zodat deze ethische prikkel niet meer nodig is”, kijkt Kemp vooruit. Het uitbroeden van de haantjes is ook inefficiënt, benadrukt hij, het kost onnodig energie. “Het gaat erom deze innovatie economisch rendabel te maken.”
 
Het winnen van de Innovatieprijs Regio Foodvalley ervaren Kemp en Van den Top echt als een waardering. “We doen dit als team, met een gedeelde ‘drive’ om de wereld een beetje beter te maken”, zegt Kemp. Ze voelen zich verbonden met de regio. Van den Top: “Veel collega’s hebben in Wageningen gestudeerd. We wonen en werken in de regio en zijn hier ook opgeleid. We zijn ervan overtuigd dat we samen impact kunnen maken, meer nog dan je zelf zou kunnen doen.”
 
Cheffix
 
In de categorie Maakindustrie ging de vakjuryprijs naar Cheffix. Het Wageningse familiebedrijf brengt duurzame kokskleding op de markt, geverfd met voedselresten. Daarmee maken ze volgens de jury ‘een krachtig statement voor een duurzame toekomst’. “We maken al langer duurzame kokskleding van biologische katoen en gerecycled polyester”, vertellen de zussen Nina en Donna van Eden. “Maar we wilden meer doen met duurzaamheid. We merkten ook dat de eindgebruikers van onze kleding zich steeds meer druk maken om de vraag wat we met voedselafval aan moeten.” Zo ontstond het idee om voedselafval te gebruiken voor de Wasteware collectie. “We combineren duurzaamheid nu met wat de chefs óók belangrijk vinden”, zegt Nina.
 
Notendoppen, koffiedik, sinaasappelschillen, zeewier, houtskool, allerlei voedselafval is geschikt om kleur te geven aan de kokskleding. “Je kunt bijna alles gebruiken”, zegt Donna. Cheffix produceert de kleding zelf, binnen Europa. “De kleding wordt achteraf geverfd. We kunnen dus ook kleinere aantallen leveren en houden zo het snijafval in de productie minimaal.” Cheffix is onderdeel van Dena Textiles, het bedrijf dat vader Rolf van Eden twintig jaar geleden startte. “Op zich is verven met voedselresten niet nieuw”, weet hij. “Kijk naar de modebeurzen in Parijs. Maar professionele kokskleding moet je wel goed kunnen wassen. Inmiddels kan dat, zonder de kleur snel kwijt te raken.”
 
Het verfproces zelf is ook duurzaam, geeft Nina aan. “Het verven gebeurt met biologische materialen, er komen geen chemicaliën aan te pas”, benadrukt ze. “Die kunnen dus ook niet uitspoelen. Daarnaast wordt in het proces regenwater gebruikt en besparen we veel op water- en stroomgebruik.” Kleurrijke koksbuizen, koksbroeken, schorten en sloven maken deel uit van de Wasteware collectie. “Het is kokskleding met een verhaal”, zeggen de zussen. Hun moeder Astrid, ook werkzaam in het familiebedrijf, vult aan: “Dat verhaal moet nu verder worden verteld. Het winnen van deze award helpt daarbij.”
 
De Innovatieprijs Regio Foodvalley is een enorme opsteker, zo ervaren de zussen. “We gaan verder met het ontwikkelen van ons product. Denk aan innovaties op het gebied van nieuwe vezels en garens, uit gerecycled katoen of cellulose”, geeft Nina als voorbeeld. “We zoeken daarvoor samenwerking met andere ondernemers en Wageningen University & Research. Dankzij de Innovatieprijs zijn die contacten makkelijker te leggen.”
 
Info Support en BIT
 
Samenwerking vormt de basis van de innovatie waarmee Info Support uit Veenendaal en BIT uit Ede de vakjuryprijs in de categorie ICT in de wacht sleepten. Met hun ECOFED-project richten ze zich op een toegankelijke, eerlijke en veilige cloudmarkt in Europa. “De afgelopen jaren hebben grote cloudbedrijven zo veel marktaandeel verworven, dat de markt niet meer goed functioneert”, leggen Cristiaan Brans van BIT en Bas Meerman van Info Support uit. Bedrijven zijn voor hun dataopslag in de cloud grotendeels afhankelijk geworden van twee of drie niet-Europese ‘hyperscalers’. Samen met TNO, AMS-IX en i3D.net zetten Info Support en BIT zich in voor een sterkere en onafhankelijkere digitale infrastructuur in Europa.
 
ECOFED staat voor ‘European Cloud services in an Open FEDerated ecosystem’. “Het gaat erom dat bedrijven meer soevereiniteit hebben om te kiezen bij welke cloudprovider ze diensten afnemen”, zegt Meerman. “Het wordt nu door de hyperscalers lastig gemaakt om te verhuizen naar een andere dienstverlener.” Bedrijven krijgen te maken met hoge kosten en technische belemmeringen als ze willen switchen. Door een open cloud-ecosysteem te ontwikkelen ontstaat een flexibele cloudmarkt waarin kleinere cloudproviders beter kunnen concurreren, bedrijven meer keuzevrijheid hebben en hun data en processen binnen Europa kunnen houden. Dat is niet alleen van belang voor grote partijen, zoals ministeries, het heeft ook impact op lokale ondernemers, benadrukken Brans en Meerman. “IT is met alles verweven.”
 
Om de Europese cloudmarkt te vernieuwen, zijn afspraken en techniek nodig, zo vat Meerman de innovatie samen. “We maken gebruik van de sterke infrastructuur die we al hebben. Standaardisatie zorgt ervoor dat switchen van dienstverlener in de praktijk ook kan.” Brans: “Aan de techniek die daarvoor nodig is, wordt in het project gewerkt. Vergelijk het met mobiel bellen in het buitenland”, geeft hij als voorbeeld. “Dat levert inmiddels veel minder belemmeringen op dan een aantal jaren geleden.”
 
Brans en Meerman merken dat het ECOFED-project steun krijgt in Europa. “Het maatschappelijk momentum speelt daarin ook een rol”, verwijst Meerman naar de geopolitieke situatie. “We hervormen de cloudmarkt van een egosysteem naar een ecosysteem, waarin ook de hyperscalers kunnen meedoen”, zegt hij. “Het project is een succes als andere partijen zelf willen deelnemen.” Brans: “Als dit de standaard wordt, dan is het geslaagd.”
 
De jury van de Innovatieprijs Regio Foodvalley toonde zich onder de indruk van de kwaliteit en innovatiekracht van Info Support en BIT, die met het project op Europees niveau van betekenis zijn. “Daar kunnen we vanuit de regio trots op zijn”, vinden Meerman en Brans. “Op bijeenkomsten in de regio ontmoet je elkaar. Dat verbindende karakter van Regio Foodvalley maakt dat we hier samen kunnen innoveren en doorontwikkelen.” De Innovatieprijs zien de ondernemers als erkenning. “Het belang van deze innovatie wordt gezien”, concluderen ze. “En niet in de laatste plaats is de prijs óók een stimulans voor onze medewerkers.”
 

delen: