Magazines | Vallei Business nr 2 2016

Voedsel voor de toekomst

De revolutie op voedselgebied is te danken aan voortdurende innovaties, gebaseerd op onderzoek, kennis en opleiding. Nederland was een ‘revolutionair’ van het eerste uur en Wageningen UR heeft hier een grote bijdrage aan geleverd. Wageningen behoort tot de wereldtop op het gebied van voeding en voedselproductie. Al zullen maar weinigen zich dat realiseren als ze boodschappen doen.

Maar het werk is nog niet gedaan. Vernieuwingen moeten doorgaan, om in 2050 wereldwijd 9 miljard mensen van voldoende en veilig voedsel te kunnen voorzien. Daarom hier een greep uit interessante ontwikkelingen voor nu en de toekomst van de voedselproductie waar Wageningen UR aan bijdraagt.

Zo op het oog weinig smakelijk, maar deze plantachtige organismen kunnen interessante grondstoffen voor voedsel produceren: eiwitten, onverzadigde vetzuren (omega-3), verschillende suikers en bijvoorbeeld smaak- en kleurstoffen (bètacaroteen). Ze groeien op zonlicht en leven in zoet of zout water. Heel duurzaam dus.

Wereldwijd worden meer dan 1800 soorten insecten gegeten. Ze zijn net zo voedzaam als het vlees dat bij onze slager maar veel duurzamer als het gaat om landbouwgrond, voerbehoefte en broeikasgasuitstoot. In Nederland liggen de eerste meelwormen en krekels inmiddels in de supermarkt, en ook groeit het aantal producten waarin insecten zijn verwerkt. Voor wie zelf aan de slag wil is er het Insectenkookboek.

Een nieuwe generatie vleesvervangers is op komst. Het smaakt en bakt net als rund- en varkensvlees, maar is gemaakt van sojabonen. Mogelijk kan de slager zo’n biefstuk over een tijdje zelf maken.

Plantaardig voedsel uit zee, dat is zeewier. Het bevat onder meer eiwitten, vitamines, ijzer en calcium. Zeewier is al te vinden in burgers (The Dutch Weedburger), als een soort pasta en gedroogd een goede smaakmaker bijvoorbeeld. Vijftien Nederlandse soorten zijn eetbaar, en over de wereld groeit nog meer lekkers. Wageningen UR doet onder meer onderzoek naar de teelt van zeewier – een soort akkerbouw op zee.

Net als in huizen kan ledverlichting in kassen het energieverbruik sterk verminderen. Maar hoe groeien planten er op? Ook daar kijken ze in Wageningen naar. Omdat ledlampen niet heet worden, kunnen ze boven en tussen de tomatenplanten worden hangen. Planten brengen zo meer vruchten voort. Variatie met lichtkleur en -intensiteit blijkt planten weerbaarder te maken tegen schimmelziektes.

Ui is na tomaat de meest verkochte groente ter wereld en voor heel veel mensen een onmisbare bron van vitamines en mineralen. Kennis over het DNA van de ui (de genetische bouwstenen) helpt veredelaars om rassen te ontwikkelen die ook op arme gronden en in droge omstandigheden kunnen groeien. Bij veel andere gewassen ook belangrijk onderzoek.

Soja hoeft niet per se uit het buitenland te komen. Na proeven met grondsoorten, bemesting en plantafstanden kunnen Nederlandse boeren nu net zoveel soja per hectare produceren als hun Amerikaanse collega’s. ‘Nedersoja’ dus, voor sojamelk, tofu en vleesvervangers.

Eén tot drie procent van de Nederlandse bevolking wordt ziek van gluten in tarwe, gerst en rogge (coeliakie). Die gluten komen niet voor in haver. Maar dan mogen er tussen de haverkorrels niet per ongeluk andere graankorrels zitten. Wageningse onderzoekers hebben een keten opgezet voor haverproductie die gegarandeerd glutenvrij is.

Het verschil tussen biologische en reguliere koffie kun je ruiken. Althans met een test die in Wageningen is ontwikkeld. De teeltwijze zorgt namelijk voor verschillen in geurprofiel van de bonen, een soort ‘vingerafdruk’. Zo zijn er meer testen waarmee van voedingsmiddelen de herkomst en het productieproces te achterhalen is. Bijvoorbeeld voor biologische eieren, olijfolie, paardenvlees, vruchtensappen en chocola.

Tong is een veel gegeten vis. De meest tong wordt gevangen in de Noordzee, maar de vis kan ook gekweekt worden. Rendabele kweek van tong was lastig omdat deze soort zich van nature alleen voortplant in april en mei. Wageningse onderzoekers maakten gecontroleerde kweek van gezonde, eiwitrijke tong het hele jaar door mogelijk. Ook voor paling werken ze aan duurzame teelt.

Door voedselverspilling gaat veel goed voedsel verloren. Niet alleen bij producenten en verkopers. De gemiddelde Nederlander gooit jaarlijks zo’n 50 kilo goed voedsel weg. Om verspilling tegen te gaan werkt Wageningen UR aan nieuwe concepten voor bewaren, verpakken en transport en bijvoorbeeld modellen om het kwaliteitsverloop van grondstoffen en producten in de keten te kunnen meten of voorspellen. n

De afgelopen eeuw heeft zich op voedselgebied een revolutie voltrokken waardoor steeds meer mensen opgroeien zonder te weten wat honger is. Maar innovatie blijft nodig. Wageningen UR werkt ook voor de toekomst aan betaalbare, gezonde en veilige voedingsmiddelen.

Innovatie

delen: